Były amerykański prezydent Donald Trump ponownie zaskakuje świat areną handlową, wprowadzając 10-procentowe cła na brytyjskie towary eksportowane do Stanów Zjednoczonych. Pomimo że Wielka Brytania nie odczuje tych działań w takim samym stopniu jak inne kraje, takie jak Unia Europejska czy Chiny, których tarcze sięgnęły odpowiednio 20% i 34%, skutki mogą być druzgocące dla globalnej gospodarki. Nie zapowiada się na jednorazowy zryw, lecz początek potencjalnie destrukcyjnej globalnej wojny handlowej.
Trump, w swoim charakterystycznym stylu, nie szczędził słów krytyki wobec partnerów handlowych. „Grabienie, plądrowanie i gwałcenie naszych zasobów przez inne kraje musi się skończyć” – oświadczył w przemówieniu transmitowanym na żywo. Tego rodzaju retoryka, choć radykalna, oddaje nastroje części elektoratu, który postrzega światowe relacje gospodarcze jako grę o sumie zerowej. Dla Trumpa jest to „dzień wyzwolenia”, podczas gdy dla reszty świata początkiem ryzyka eskalacji konfliktów handlowych.
Wprawdzie brytyjscy analitycy przewidują, że długoterminowe skutki dla Wielkiej Brytanii mogą nie być katastrofalne, 10-procentowe cła spowodują zmniejszenie marż eksportowych oraz mogą obniżyć konkurencyjność brytyjskich towarów na rynku amerykańskim. Wobec niestabilności po Brexicie, nowe cła tylko komplikują sytuację. Ekonomista John Smith z London School of Economics ostrzega, że „wzrost kosztów eksportu może wpłynąć na cenę końcową dla konsumentów, co ostatecznie obciąży gospodarkę dominem spadków”.
W szerszym kontekście, działania Trumpa mogą wywołać reakcję łańcuchową odwetowych ceł, prowadząc do dalszej dezintegracji globalnych łańcuchów dostaw. Chińskie ministerstwo handlu już zapowiedziało, iż będzie aktywnie rozważać odpowiedź na amerykańskie działania, która może dodatkowo nasilić napięcia na międzynarodowych rynkach surowców i towarów. Podobnie w Unii Europejskiej głosy nawołujące do reakcji są coraz głośniejsze. „Nie możemy pozostać obojętni na nadużycia wolnego rynku” – komentował jeden z unijnych dyplomatów.
Nie ulega wątpliwości, że eskalacja ceł nie jest w interesie żadnej strony. Negatywne implikacje mogą odbić się na wzroście gospodarczym na całym świecie. IMF ostrzega, że kontynuacja tego typu polityki może skutkować stratami liczonymi w setkach miliardów dolarów, które zmniejszą globalne tempo wzrostu o ułamek procenta.
Podsumowując, nadziejom na pokojowe rozstrzyganie sporów handlowych daleko do realizacji w obecnym klimacie politycznym. Decyzja Trumpa o nałożeniu ceł, choć może wydawać się próbą ochrony rodzimej gospodarki, ostatecznie może okazać się „strzałem w stopę”. Dla świata jest to nie tylko strategia krótkowzroczna, ale i przypomnienie, jak łatwo krucha równowaga handlowa może zostać zakłócona. Nawet będąc krajami handlowo powiązanymi, w erze globalizacji nie ma już prostych rozwiązań.
