Brytyjski przemysł odzieżowy od lat zmaga się z zarzutami o wyzyskiwanie pracowników, ale najnowsze wyniki dochodzenia BBC rzucają nowe światło na ten problem, pokazując, jak daleko jest on zakorzeniony. Dochodzenie ujawniło, że pracownicy w niektórych fabrykach odzieżowych w Wielkiej Brytanii akceptują wynagrodzenie tak niskie jak 3 funty za godzinę. Skąd bierze się ta desperacja i dlaczego tak trudne jest wyjście z tego systemu wyzysku?
Pracownicy, którzy zdecydowali się wypowiedzieć w ramach dochodzenia, często są migrantami, którzy przybyli do Wielkiej Brytanii w poszukiwaniu lepszego życia. Niestety, wielu z nich wpadło w pułapkę niskopłatnych, wyczerpujących prac, które są dalekie od ich wyobrażeń. Wielu z tych ludzi pochodzi z krajów o niższych standardach życia, gdzie praca w brytyjskiej fabryce, choć trudna i słabo płatna, jest i tak lepszą opcją niż pozostanie w ojczystym kraju.
Jedną z głównych postaci w śledztwie jest Maria, która opowiedziała o swojej sytuacji, prosząc o zachowanie anonimowości. „Przez to, że zależy mi na każdej pracy, nie stać mnie na odrzucenie warunków. Mam rodzinę do utrzymania, a 3 funty to lepsze niż nic” — mówi Maria, imigrantka z Ukrainy. Jej wypowiedź pokazuje, jak trudne jest odmawianie pracy nawet na wyjątkowo niekorzystnych warunkach, gdy w grę wchodzą potrzeby finansowe rodziny.
BBC zgłosiło sprawę do odpowiednich służb, a rzecznicy rządu brytyjskiego obiecują szybkie śledztwo. Wypowiedzi polityków sugerują, że tego rodzaju wyzysk jest nie do zaakceptowania i niezgodny z brytyjskimi standardami pracy. „Prawo jest jasne – każdy pracownik w Wielkiej Brytanii ma prawo do uczciwego wynagrodzenia. Takie przypadki muszą być natychmiastowo i skutecznie zwalczane” — zapewnia rzecznik Ministerstwa Pracy.
Jednak problem tkwi głębiej, niż jedynie w niezgodnych z prawem praktykach poszczególnych przedsiębiorstw. Wysoki poziom konkurencji na rynku odzieżowym oraz powszechna dostępność taniej, szybkiej mody sprawiają, że presja na cięcie kosztów jest ogromna. Firmy, by sprostać oczekiwaniom konsumentów, szukają oszczędności na każdym kroku, często kosztem pracowników. „Rynki dyskontowe i moda jednorazowego użytku to główne czynniki napędzające ten problem. Konsumenci muszą zrozumieć, że ich wybory zakupowe mają bezpośredni wpływ na warunki pracy w fabrykach” — tłumaczy prof. Jane Collins, ekspertka ds. handlu i etyki z London School of Economics.
Warto również zwrócić uwagę na rolę, jaką odgrywają w tym systemie agencje pracy, które często rekrutują pracowników migracyjnych do pracy w takich fabrykach. „Agencje czasami nie informują pełno o warunkach zatrudnienia, a pracownicy są w pewnym sensie wciągani do pracy, z której potem trudno im się wydostać” — mówi John Smith, działacz związkowy z Unite the Union.
Jak na ironię, w dobie globalnego kryzysu ekonomicznego, pandemia COVID-19 jeszcze bardziej pogorszyła sytuację. Redukcja etatów i zwiększone zapotrzebowanie na tanie towary wywołało lawinowy wzrost liczby osób gotowych przyjąć każdą pracę, w jakichkolwiek warunkach. „Sytuacja pandemiczna tragicznie wpłynęła na poziom desperacji pracowników. Ludzie stracili swoje oszczędności, nie mają zapasów finansowych, więc akceptują, co im się oferuje” – dodaje Collins.
Zakończenie tego niezwykle poważnego problemu nie jest łatwe. Wymaga wszechstronnego podejścia, które obejmowałoby zwiększenie kontroli nad warunkami pracy, edukację konsumentów oraz społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw. „To nie jest kwestia jednego czy dwóch rozwiązań. Musimy pracować razem – rząd, przedsiębiorstwa, konsumenci i organizacje praw pracowniczych, by skończyć z tym wyzyskiem” – podsumowuje Smith.
Czy jako społeczeństwo jesteśmy gotowi na zmiany, które mogą wpłynąć na ceny odzieży i tempo konsumpcji, aby zapewnić godziwe warunki pracy? To pytanie pozostaje otwarte, zmuszając nas do refleksji nad naszymi codziennymi wyborami i ich globalnymi konsekwencjami.
